De Kungsleden
De Kungsleden is een trektocht van 413 km in noord-Zweden, van Abisko naar Hemavan of andersom. Een prachtig, arctisch landschap waarbij je begint of eindigt boven de poolcirkel en de rendieren rond je tent grazen. Ik heb de tocht gelopen in augustus en september 2021 en hieronder lees je de informatie gebaseerd op informatie die ik van tevoren heb verzameld en de ervaring die ik tijdens het wandelen heb opgedaan.
Mijn wandelgids:
Trekking de Kungsleden, auteur: Mike Laing. Uitgeverij: Cicerone. ISBN: 978-1-85284-982-5
Bij voorkeur wandel ik met een gids van Cicerone. Ze staan boordevol praktische informatie (tot en met de openingstijden van de supermarkten aan toe) en de kaarten zijn goed bruikbaar tijdens het wandelen, zodat je niet per sé een topografische kaart hoeft mee te nemen. Wel geven de kaarten maar een beperkt beeld van de omgeving. Wil je ook dagwandelingen maken of meer weten over je omgeving, zijn topografische kaarten of een goede app aan te raden. De dagwandeling naar Skierfe staat er bijvoorbeeld niet in vermeld en dat was voor mij hét hoogtepunt van de vakantie.
Plan&Go Kungsleden, auteurs Danielle en Wayne Fenton. Uitgeverij: Sandiburg Press. ISBN: 978-1-943126-07-1.
Een andere wandelgids, die ik niet heb meegenomen naar Zweden, maar zeker kan aanraden, is de Plan & Go Kungsleden. Het voordeel van deze gids is dat de route wordt beschreven van Hemavan naar Abisko, waar de meeste andere gidsen de route beschrijven in de gangbare wandelrichting, van Abisko naar Hemavan. Ook deze gids staat boordevol nuttige informatie, waaronder zelfs een formule waarmee je kunt berekenen hoeveel brandstof je onderweg nodig hebt. Ook staat de hutinformatie heel overzichtelijk op 1 pagina. Leuk is tenslotte het wandelverslag van de auteurs. Het voelt als een zelfgepubliceerd boek, zeer goed uitgevoerd. Tijdens het wandelen is deze gids wat minder praktisch, want kaarten ontbreken. Wil je wildkamperen, dan haal je de beste plekken om je tent op te zetten niet uit dit boek.
Wanneer ga je?
Je kunt de Kungleden lopen in de zomer, van ongeveer half juni tot eind september. Voor de exacte periode kijk je bij de Zweedse VVV, de tocht is namelijk alleen mogelijk zolang de hutten open zijn en er boten varen om diverse meren mee over te steken. Wanneer je gaat is ook afhankelijk hoeveel muggen je kunt verdragen. Die zijn in de zomer massaal aanwezig en kunnen het wandelen tot een vervelende ervaring maken. Aan het begin en eind van het seizoen heb je er minder last van. Houdt tenslotte ook rekening met de zon. In de zomer is het 24 uur per dag licht, wat het slapen kan bemoeilijken.
Zorg in ieder geval dat je in de derde week van augustus uit de buurt van Abisko wegblijft. Dan is namelijk de drukke Fjällräven Classic, een wandelevenement met tweeduizend deelnemers die van Nikkoluokta naar Abisko lopen.
Hoe kom je er?
De snelste manier om in Hemavan te komen is vliegen van Schiphol naar Umeå, een vlucht van 4,5 uur met een overstap in Stockholm. Vandaar is het nog zo'n 5,5 uur met de bus naar Hemavan. Vanuit Umeå kun je ook de trein pakken naar Abisko Turiststation, een reis van ongeveer 10 uur.
Wil je starten in Abisko, dan kun je ook vliegen op Kiruna, een vlucht van 11,5 uur met een overstap in Stockholm. Vanaf Kiruna is het nog zo'n anderhalf uur met de trein naar Abisko Turiststation. Ik zie veel YouTubers de trein van Stockholm naar Abisko nemen, sommigen uit principe om het milieu te sparen. Daar heb ik natuurlijk alle respect voor, maar een treinreis van 20 uur? Dan betaal ik liever iets meer voor een vliegticket en extra voor CO2-compensatie.
Voor treinreizen geldt dat het goedkoper is hoe vroeger je boekt.
De Zweedse reiswijzer voor treinen vind je hier.
De Zweedse reiswijzer voor bussen vind je hier
Welke richting ga je op?
De meeste wandelaars beginnen in Abisko en lopen naar het zuiden. De routebeschrijving in de Cicerone-gids volgt ook die richting. Je hebt dan wel steeds de zon in je gezicht. Wie start in Hemavan en naar het noorden loopt, heeft de zon in de rug, wat handig is als je van fotograferen houdt en een zonnepaneeltje bij je draagt. Voordeel van nobo is ook dat je maar een korte periode van de dag andere wandelaars tegenkomt en er vaak twee roeiboten aan de zuidkant van het meer liggen (zie alinea over boten). Nadeel is dat veel van de motorboten aan de noordkant van het meer liggen. Kom je vanuit het zuiden, moet je vooruit bellen om te laten weten dat je eraan komt. Als er namelijk niemand sobo loopt en je belt niet, dan wordt er niet gevaren.
Aan het eind van het seizoen moet je er rekening mee houden dat de winter in het noorden eerder valt dan in het zuiden.
Hoe lang duurt het?
Volgens de gids doe je over dit pad een maand, maar drie weken lijkt gebruikelijker te zijn en goed haalbaar. Ik heb er zelf 24 dagen over gedaan, met twee rustdagen en een paar dagen met maar heel korte afstanden omdat ik naar een hut liep of op een boot moest wachten. Ik liep tussen de 20 en 25 km per dag, met een enkele uitschieter omhoog en omlaag, bijvoorbeeld vanwege het weer of omdat ik per se een bepaalde boot wilde halen. De vaartijden van de verschillende boten kunnen vertraging opleveren, dus een goede planning, maar ook flexibiliteit is belangrijk.
Waar overnacht je?
Onderweg kun je overnachten in hutten en hostels. Op een groot deel van de route vindt je STF fjällstugor, hutten van de Zweedse VVV waar je onderweg kunt verblijven. De meeste hebben een winkeltje en een sauna. Je kunt er ook bij kamperen en alleen van de faciliteiten gebruik maken of alleen overdag even opwarmen bij de kachel. Tegen een kleine vergoeding uiteraard.
Ik heb de meeste nachten wildgekampeerd, want Zweden kent allemansrätten, het recht op wildkamperen. Ik heb daarbij wel gebruik gemaakt van bestaande bivaks in het bos en langs meren en rivieren. Alleen in het noorden, in Abisko National Park, is wildkamperen niet toegestaan. Daar een camping in het bos en in de praktijk is er niet veel verschil met de bivaks buiten het nationaal park.
Bevoorrading?
Het eten in (berg)hutten is duur omdat meestal per helikopter, muilezel of sneeuwmobiel moet worden aangevoerd. In Corsica betaalde ik gerust € 3,- voor een blikje cola en een eenvoudige pastamaaltijd kostte € 20,-. Daarom is het handig om van tevoren te bepalen of je in de hutten wilt eten of zelf eten meeneemt. Je kunt een doos met eten vooruit sturen en ophalen bij de fjällstugor in Kvikkjokk en Saltoluokta. Die wordt daar tegen € 5,- per week voor je bewaard. Neem wel van tevoren contact op met de hutwaard, zeker als het langer dan twee weken duurt voor je het pakket komt ophalen. Mijn bevoorradingsplan staat hieronder. Uiteindelijk had ik teveel eten bij me en heb een deel in Saltluokta achtergelaten. In Ammarnäs en Jakkvikk zat ik in een hostel en at ik lekker pizza en in Kvikkjokk proefde ik een geweldige rendiersteak in het restaurant. Pakketten kun je versturen via het Zweedse Bussgods waarvan 1 vestiging in de supermarkt van Hemavan zit. Een pakket tot 5 kg kost ongeveer 278 kronen (€ 27,-). Gek genoeg is is het goedkoper om een pakket te sturen vanuit Nederland. Met Post NL kost een pakket van 2-5 kg slechts € 19,50, maar het kan wel langer duren voor het pakket op bestemming is. Wat dan ook weer een voordeel is, want dan hoef je de hutten minder te betalen voor het bewaren van je pakket. Ondanks de verzendkosten is het versturen van een pakket nog steeds goedkoper dan het kopen van eten in de hutten. Voor 6 dagen ben je makkelijk 200,- kwijt.
Let wel op:
DHL bezorgt niet tot in de hut, maar levert het pakket af in dorpjes in de buurt. De hutwaard raadt daarom af DHL te gebruiken. Als je het pakket lang van tevoren opstuurt, haalt de hutwaard het op als hij in het dorp moet zijn. Overleg dit wel van tevoren.
Over Bussgodds hoorde ik wisselende ervaringen: het pakket wordt niet altijd (op tijd) bezorgd. Eén vrouw verstuurde een pakket van Ammarnäs naar Jakkvikk, het kwam pas 10 dagen later aan, toen ze alweer verder was getrokken. Iemand die tegelijkertijd een pakket verstuurde ontving het wel binnen drie dagen. Een man moest twee dagen wachten in Saltoluokta, het pakket was wel met de bus meegegeven, maar de chauffeur had het niet naar de veerboot gebracht (de hut ligt net aan de andere kant van het water) en het pakket was weer mee teruggereisd. De volgende dag was het pakket helemaal niet in de bus Ik weet niet hoe het verder is afgelopen.
Met Post NL had ik geen problemen. Beide pakketten waren ruim op tijd bezorgd.
Plaats
Hemavan
Ammarnas
Jäkkvik
Kvikkjokk
Saltoluokta
Bevoorrading
Vanuit NL
Supermarkt
Supermarkt
resupply box
resupply box
Tussenafstand
77 km
91 km
88 km
67 km
136 km
Aantal dagen
4
5
5
4
6
Openingstijden ma-do / vrij/ zat / zon
-
10-18/10-20/09-15/11-16
09-18/ 09-20/09-18/10-19
-
-
Boten
Zweden is een waterrijk land en minimaal zeven keer moet je per boot een meer oversteken. Daarnaast kun je over het water nog vier keer een stuk van de route afsnijden als je dat zou willen (maar dat heb ik natuurlijk niet gedaan). Op vier plekken waar je sowieso het water over moet, kun je de oversteek maken met een gratis roeiboot, maar je kunt je ook tegen betaling laten overzetten met een motorboot. Alleen bij Harrselet-Hárresavvun, is er geen motorboot, maar dat is een stukje van slechts 400 meter. Informatie over de vaartijden van de motorboten en telefoonnummers waarop je de boten kunt boeken vind je hier. Wacht niet tot het laatste moment met bellen. Soms heb je juist bij de pier geen bereik. Bij Teusajaure is het voldoende om de vlag te hijsen, zodat de schipper weet dat er iemand overgezet wil worden.
De prijs van een overtocht per motorboot varieert van € 10,- tot € 35,- per persoon (100 tot 350 kronen) en wordt contant afgerekend. Zorg dus dat je voldoende geld bij je hebt. Bij slecht weer of extreem hoog/laag water varen de boten soms niet.
Boot-etiquette
De belangrijkste regel met betrekking tot de roeiboten is dat er aan elke kant van het meer altijd één boot moet liggen, zodat een wandelaar nooit aan de verkeerde kant van het water vastzit zonder roeiboot. Dit kan dus betekenen dat je drie keer het meer over moet. Dit is hoe het werkt: bij elk meer liggen drie boten. Als je geluk hebt, liggen er twee boten voor je klaar en kun je zonder mankeren het meer over roeien. Ligt er aan jou kant nog maar één boot? Dan roei je naar de overkant om een tweede boot op te halen en mee terug te nemen naar de kant waar je vandaan kwam. Je laat de boot daar achter voor de wandelaars na jou en pas dan mag je met één boot terug naar de overkant. Een stuk van 6 km wordt zo opeens 18 km en dat is best veel in een roeiboot. Als je van zuid naar noord loopt, is de kans groter dat je twee boten tegenkomt omdat de meeste wandelaars van noord naar zuid lopen. Daarentegen bevinden alle motorboten zich aan de noordkant van de meren.
Saltoluokta - Vakkotavare
De Kungsleden is verdeeld in een noordelijk en een zuidelijk deel, die van elkaar zijn gescheiden door 27 km asfaltweg. Tussen Saltoluokta en Vakkotavare is er een veerboot over Lake Langas, die aansluit op bus 93. De busreis duurt ongeveer een uur. Let op: begin september gaat de winterdienstregeling in en rijdt de bus nog maar 1 x per dag ipv 2 x.
Kosten
Ik ben in de gelukkige omstandigheid dat ik niet op een paar centen hoef te kijken, hoewel ik natuurlijk altijd een echte Hollander blijf. Maar ik kan me voorstellen dat iemand met een budget zich wel even 2 x op het hoofd krabt over zo'n reis. Maar volgens mij hoeft het allemaal niet zo duur te zijn. De vlucht is ongetwijfeld de grootste kostenpost. Verder had ik contact geld mee voor de boten, maar kon bijna overal met mijn bankpas betalen. Sommige schippers hebben een kantoortje aan de wal en dan betaal je daar met de pin. Sommige boten waren wel contant. In de hutten kon ik overal met mijn bankpas betalen. In Abisko had ik dus best veel contanten over.
Lid worden van de STF?
Lid worden van de Svenska Turistföreningen, de Zweedse VVV kost voor Europeanen 485 kronen (€47,60) en op een bootovertocht die door de STF wordt verzorgd krijg je vervolgens een korting van 50 kronen (€ 4,90). Ook kun je overdag bij slecht weer in een hut schuilen of lunchen. Veelgestelde vragen over het lidmaatschap vind je hier. Ook lidmaatschap van onze eigen Stayokay is geldig in Zweden. En dat is een stuk goedkoper, nl. € 17,50. Je kunt dus flink wat geld besparen door in Nederland lid te worden van de Stayokay en daarmee in Zweden toch hoge kortingen te krijgen.